SINGULARITY
by Marie Howe
(gửi Stephen Hawking)
Đã bao giờ bạn muốn nhận ra điểm kì dị
mà ta đã từng ở đó?
chật hẹp tới nỗi không một ai
cần tới giường, hay thức ăn tiền bạc —
không ai phải trốn trong phòng vệ sinh của trường
hay ở nhà một mình
mở ngăn kéo
nơi những viên thuốc được cất trữ.
Tất cả những nguyên tử làm nên tôi
Cũng đều thuộc về bạn. Bạn nhớ chứ?
Từng chẳng hề có Thiên nhiên. Không có
họ. Không có những phép thử
để xem con voi
có tiếc thương đồng loại của mình hay
rặng san hô có cảm nhận được sự đau đớn. Đại dương ngập rác
không nói tiếng Anh, tiếng Ba Tư hay tiếng Pháp;
liệu chúng ta có nhận ra những thứ chúng ta từng là
– chúng ta từng là đại dương và trước đó
bầu trời từng là mặt đất, và muôn thú là năng lượng, còn sỏi đá
từng là chất lỏng và những ngôi sao chính là vũ trụ, còn vũ trụ thì
chẳng là gì – chẳng là gì cả
trước khi chúng ta tin rằng loài người quá đỗi quan trọng
trước cả sự cô đơn nghiệt ngã này.
Liệu những phân tử có nhớ lại điều ấy?
điều đã từng là? trước khi mọi thứ bắt đầu xảy ra?
Chẳng hề có Tôi, chẳng có Chúng ta, chẳng có ai cả. Không có quá khứ
Không có động từ không có danh từ
chỉ có một cái chấm nhỏ nhỏ li ti li ti lấp lánh lấp lánh
là là là là là
Tất cả mọi thứ nhà
Giải thích: Singularity (hay điểm kì dị) là một điểm trong không thời gian nơi mà mật độ vật chất của một thiên thể được dự đoán lớn vô cùng. Tức là rất nhiều vật chất được tập trung lại, đặc quánh trong một thể tích rất nhỏ. Thuyết vụ nổ lớn Big Bang cho rằng vào lúc ban đầu chưa có gì, vũ trụ mà ta đang tồn tại trong đó từng là một điểm kì dị.
Như vậy, suy rộng ra từ thuyết Big Bang, con người, với cây cỏ, động-thực vật, vi khuẩn, nấm, nhựa, kim loại, phi kim, nước, … đều có cùng một nguồn gốc. Vũ trụ là chúng ta, chúng ta là vũ trụ.
Bản gốc:
Do you sometimes want to wake up to the singularity
we once were?
so compact nobody
needed a bed, or food or money —
nobody hiding in the school bathroom
or home alone
pulling open the drawer
where the pills are kept.
For every atom belonging to me as good
Belongs to you. Remember?
There was no Nature. No
them. No tests
to determine if the elephant
grieves her calf or if
the coral reef feels pain. Trashed
oceans don’t speak English or Farsi or French;
would that we could wake up to what we were
— when we were ocean and before that
to when earth was sky, and animal was energy, and rock was liquid and stars were space and space was not
at all — nothing
before we came to believe humans were so important
before this awful loneliness.
Can molecules recall it?
what once was? before anything happened?
No I, no We, no one. No was
No verb no noun yet
only a tiny tiny dot brimming with
is is is is is
All everything home
Xem tác giả Marie Howe đọc bài thơ:
Nguồn bài thơ tiếng Anh: https://poets.org/poem/singularity
Phim ngắn minh họa bởi hình vẽ nghệ sĩ Elena Skoreyko Wagner dưới nền nhạc của nghệ sĩ vĩ cầm Zoë Keating.
Hình minh họa bài viết chụp từ video clip.
Tham khảo tại: https://www.brainpickings.org/2020/04/23/singularity-marie-howe-animated/