bong bóng

hình vẽ minh họa của Pablo Stanley

có hôm học lớp giáo sư
cô kể mình nghe về chuyện bầu cử
ở đất nước cô khi chọn người cao nhất
người dân hay viết quan điểm trên “tường”.

họ nói
về ứng viên này (1), về ứng viên kia (2),
về nhu cầu của họ dành cho người sẽ cao nhất ấy
“chắc thường hay có suy nghĩ trái chiều nhau”
cùng tâm thế, cô tò mò lên mạng
nhưng chỉ thấy một nửa (1) trên news feed của mình

cô thắc mắc, nửa còn lại (2) đi đâu không biết?
hóa ra trong hàng trăm bạn bè,
chỉ toàn hiện ra những người nói về ứng viên ấy
giống cô

không biết nhiều về thuật toán (algorithm)
tại sao và cơ chế như nào
nhưng chuyện preference là có thật, cô bảo,
chúng ta có khi sống trong cái bong bóng của mình
mà không hay

ừ nhỉ, “bong bóng”.
một lớp màng mỏng
bao bọc lấy không khí bên trong.

đôi lúc chán chạm vào tab Thịnh hành
trên YouTube và nhận ra một chuyện
những thứ “nhiều người xem nhất” ấy
thật lạ lẫm với mình
uix, tưởng gì, mình hóa ra cũng sống trong bong bóng.

chúng ta dễ dàng theo dõi và bỏ theo dõi
kết bạn và hủy kết bạn
chúng ta làm chuyện ấy nhiều trên mạng
đôi khi kéo ra cả ngoài đời

rồi có thể quên mất
có những những thế giới khác
cũng màu mè đủ sắc như những bong bóng kia
cùng bay lơ lửng hoặc chìm xuống dưới
(vì CO2 44 lớn hơn không khí 29?)
trên trời, chờ vỡ ra.

internet không đại diện cho tất cả mọi người
trên trái đất, còn tới 41% loài người không lên mạng
59% còn lại, đã bảo rồi,
họ sống trong bong bóng của họ.

nhưng, 100% loài người,
đều cùng kết nối với một vài thứ,
đố, là gì?
quên mất, lạc đề.

bài thơ này chỉ để nhắc nhớ mình
suy nghĩ của mình có chắc là “do mình”, “của mình”?
có phải “thuật toán” là một thứ văn hóa trên mạng?
và,
rằng cái mình biết, có thể người ta không biết
cái mình tin, có thể người ta không tin
ngoài mình ra, còn vô vàn bong bóng
rực rỡ bay lấp lánh ánh mặt trời