Tôi đang ngồi ở vịnh Vĩnh Hy, trước mặt là một phần quần thể Núi Chúa và rất nhiều thuyền thúng. Trong mấy ngày ở đây, ngày nào tôi cũng thích vùng vịnh này. Vùng đất gì mà cái gì cũng có thế này, từ biển tới núi.
Trong chuyến đi, tôi mang theo laptop cùng “đồ nghề” vì muốn dành 1-2 tiếng mỗi ngày để viết. Trong tưởng tượng của tôi, giữa không gian yên ắng nơi vùng vịnh nhỏ thoáng mùi cá mặn này, kiểu gì tôi cũng viết rất “đưa bút” giống như ăn cơm. Nhưng tôi đã nhầm.
Có vẻ, người viết phi giả tưởng như tôi không thể ngồi không mà viết. Tôi chưa thể lấy ra khỏi đầu một ý tưởng nào đó và cứ thế đánh máy.
Tôi học cách viết một phần nhờ tìm hiểu thực hành viết của những tác giả tiểu thuyết mình thích. Internet là trường, các tác giả là thầy cô.
Tuy nhiên, khi mô tả nghề viết họ thường chỉ dừng lại ở hành động viết và viết lại. Họ không nói rõ cho tôi cụ thể viết là làm gì. Phải họ “giấu nghề” không nhỉ?
Tôi biết John Green yêu viết như nhớ người yêu cũ. Tôi biết Stephen King viết đều đều, ngày 6 trang. Anne Lamott đều đặn cứ 9h sáng lại ngồi vào bàn, hay “chụp” lại những khoảnh khắc của mình bằng index card đặt ở khắp nhà.
Còn tôi, khi bắt tay vào việc thật thì trong 2 tiếng viết, chẳng hạn, kì thực tôi sẽ dành 1 tiếng hơn để đọc và còn lại là ghi chú.
Động từ “viết” trong câu “dành một tiếng ngồi viết” với tôi thực ra bao gồm nhiều động từ con: đọc – ghi chú – sắp xếp – chỉnh sửa.
Tôi đồng ý người viết hay phải đọc nhiều. Tôi đoán người viết giả tưởng viết SAU khi họ đọc. Nhưng tôi đoán người viết phi giả tưởng viết TRONG LÚC họ đọc.
Trong cả hai thể loại viết, ý tưởng không tự sinh ra đâu. Nhưng mấy đứa phi giả tưởng, hay cụ thể là viết về khoa học kiểu tôi, rất trọng sự chính xác. (À vẫn có những kiểu viết phi giả tưởng mà không cần chính xác.)
Phần lớn thời gian viết của tôi là cách để tôi tìm hiểu một chủ đề rất nghiêm túc. Chừng nào một ý niệm bị vướng trong đầu, chắc tôi sẽ ngẫm nghĩ cách giải thích nó ra hồn. Một hình ảnh dễ hình dung, một so sánh dễ liên tưởng sẽ tới, nếu tôi chịu kiên nhẫn chờ.
Chắc sắp tới tôi “quay lại trường lớp”, tìm hiểu về cách viết của Ed Yong, Malcom Gladwell, Michael Pollan xem sao. Tôi sẵn sàng tự học và thực tập như thế.
Giờ thì tôi lên xe đi quan sát vùng vịnh đây. Bia gừng cay ngọt hòa quyện với máu viết khoa học trong tôi, bập bùng.