Bảy loài virus cổ đại được hồi sinh

Tình hình biến đổi khí hậu tạo ra nhiều nỗi lo cho những ai hiểu về nó. Trong đó có sự xuất hiện trở lại trên Trái Đất của virus zombie, những virus đã bị vùi sâu triệu năm dưới tầng tầng băng đá.

Một phần tư bán cầu Bắc Trái đất nằm dưới tầng đất đóng băng vĩnh cửu, tiếng Anh gọi là permafrost. Lớp băng vĩnh cửu yên thân cả triệu năm giờ đang chực chờ tan chảy do khí hậu nóng dần lên. Quá trình tan chảy này là không thể phục hồi, ít nhất cho tới một tương lai rất xa.

Khi tan, nó giải phóng những vật chất đã bị giam giữ cả triệu năm trở lại khí quyển Trái Đất. Chúng bao gồm sản phẩm của những chất hữu cơ đã bị phân hủy, như khí nhà kính carbonic và metan.

Nhưng phần đáng lo ngại nữa là các tế bào vi khuẩn và virus thời tiền sử. Permafrost cung cấp một chỗ an nghỉ cho chúng triệu năm qua. Nếu để một hũ sữa chua trong Permafrost và quay lại sau 50000 năm, bạn vẫn có thể ăn nó ngon lành. Giờ một phần của “chiếc tủ lạnh khổng lồ” đang biến mất, liệu “hũ sữa chua” chứa các vi khuẩn và virus cổ đại có khả năng hoạt động trở lại và đe dọa chúng ta? Có thể lắm!

Một nhóm nhà khoa học từ Pháp, Đức và Nga mới công bố một nghiên cứu báo rằng họ có thể hồi sinh bảy loại virus cổ đại từng có mặt trên Trái đất. Chúng vẫn có thể hoạt động trở lại và tiêm nhiễm lên vật chủ. Virus cổ nhất từng được phát hiện sống cách đây đã 48.500 năm, tỉnh dậy và vẫn chạy ngon.

Vi khuẩn chắc dễ xử lý với nền y học hiện đại. Nhưng virus chỉ chết khi có những điều kiện về ánh sáng UV, khí ôxy, nhiệt độ, môi trường có độ pH cao hoặc thấp tới mức khắc nghiệt, và chỉ có thể chữa khi ta tìm được “thành viên gia đình” của chúng.

Liệu khoa học có vô tình hồi sinh một con virus chết người như một giả thuyết giải thích cho COVID-19? Cho riêng nghiên cứu này thì nhóm tác giả trả lời không. Họ đã chỉ phân tích khả năng hồi sinh những virus có thể tấn công những cá thể đơn bào sống trong môi trường nước thôi.

Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu cũng xác nhận hai khả năng. Một, hướng nghiên cứu này rất nguy hiểm nếu người ta quyết tâm tìm xem loại virus cổ nào có thể tấn công bộ gene người. Hai, việc vô tình tiếp xúc với virus cổ đại khi thiếu những trang bị an toàn tiêu chuẩn rất có thể dẫn đến một đại dịch do chúng gây ra.

Hiện tượng nóng lên toàn cầu khiến giao thông tới các vùng cực của Trái Đất trở nên dễ dàng hơn rất nhiều. Những nơi này còn kha khá tài nguyên, khoáng sản chưa bị khai thác giờ trở thành một điểm nóng cho công nghiệp đào bới. Nếu tới đây mà không hiểu biết và trang bị đầy đủ, có thể virus cổ đại ngày nào sẽ quay lại với loài người.

Vùng đất mà ngày nay là permafrost từng là nơi chủng người Neanderthals … tuyệt chủng 50000 năm trước. Liệu virus cổ đại có phải tác nhân? Liệu sự trở lại này có đe dọa chúng ta?

Hình ảnh bìa: Boris Radosavljevic

Hình ảnh trong bài: Dave Fox

Đăng ký Patreon The Too Blue Scientist để nhận Tài liệu tham khảo